CAN THIỆP MẠCH NÃO KỊP THỜI CỨU SỐNG BỆNH NHÂN ĐỘT QUỴ TẠI BỆNH VIỆN C ĐÀ NẴNG
Bệnh viện C Đà Nẵng vừa thực hiện thành công kỹ thuật can thiệp mạch não hút huyết khối động mạch cảnh trong, cứu sống bệnh nhân đột quỵ nhồi máu não cấp. Bệnh nhân phục hồi gần như hoàn toàn trong niềm vui chung của gia đình bệnh nhân và đội ngũ các thầy thuốc tham gia cấp cứu, can thiệp, điều trị, phục hồi chức năng cho bệnh nhân.
- Bệnh nhân nữ, 53 tuổi, địa chỉ: Hội An, Quảng Nam, có tiền sử hẹp khít van 2 lá 20 năm nay chỉ điều trị nội khoa.
- Lý do vào viện: lơ mơ
Quá trình bệnh lý: khoảng 20h tối ngày 3/6/2023, bệnh nhân đang ngồi làm việc thì đột ngột gục đầu xuống bàn, người nhà lay gọi bệnh nhân không biết gì, kèm nôn mửa. Người nhà đưa bệnh nhân vào Bệnh viện Thái Bình Dương sơ cứu rồi chuyển ra Bệnh viện C Đà Nẵng lúc 21h45.
Thăm khám tại cấp cứu lúc nhập viện:
Bệnh nhân lơ mơ, GCS: 9đ, liệt hoàn toàn nửa người bên phải, liệt mặt trung ương bên phải, tự thở, tim đều, mạch 54 lần/phút, HA: 100/60 mmHg, nhiệt độ: 37 độC, nhịp thở 22l/p, SpO2 98% khí trời. Glucose máu mao mạch: 6,0 mmol/l.
Ngay lập tức bệnh nhân được chụp CT sọ não – mạch não, kết quả: hẹp tắc hoàn toàn động mạch cảnh trong bên trái đoạn nội sọ đến động mạch não giữa đoạn M1.
Chẩn đoán: Nhồi máu não cấp giờ thứ 3 do tắc hoàn toàn động mạch cảnh trong bên trái đoạn nội sọ đến động mạch não giữa M1/ hẹp khít van 2 lá.
Hướng điều trị: Sau cuộc hội chẩn khẩn, bệnh nhân đã được đưa vào phòng can thiệp mạch não, lấy huyết khối. Đây là một can thiệp mang yếu tố quyết định sống còn, và các bác sỹ đã phải chạy đua với thời gian để cứu lấy tế bào não. Sau can thiệp lấy huyết khối thành công, bệnh nhân tỉnh hơn, gọi hỏi biết làm theo y lệnh được, và cải thiện cơ lực nửa người bên Phải, sức cơ khoảng 3/5. Bệnh nhân được chuyển về Trung tâm đột quỵ theo dõi sát và điều trị nội khoa và phục hồi chức năng tích cực.
Sau can thiệp 1 giờ: Bệnh gọi mở mắt, làm theo y lệnh được, Glasgow = 12 điểm, thất ngôn vận động, cơ lực tay chân Phải cải thiện 3/5, điểm NIHSS = 15 điểm.
Sau 1 tuần điều trị, bệnh nhân tỉnh táo, Glasgow = 15 điểm, thất ngôn vận động có cải thiện, cơ lực tay chân Phải cải thiện rõ 4/5.
Sau 2 tuần, bệnh nhân nói rõ hơn, có thể đi lại và tự sinh hoạt hàng ngày có hỗ trợ 1 phần và được xuất viện.
Hình 1. Hình ảnh tắc hoàn toàn động mạch cảnh trong bên trái kéo dài đến đoạn M1.
Hình 2. Hình ảnh huyết khối được lấy ra và hình ảnh mạch máu não được thái thông hoàn toàn sau can thiệp lấy huyết khối.
Hình 3. Hình ảnh CT scaner sọ não của bệnh nhân 24 giờ sau can thiệp lấy huyết khối
Hình 4. Bệnh nhân cải thiện cơ lực và ngôn ngữ một phần có thể tự sinh hoạt được
Bệnh lý nhồi máu não cấp (còn được gọi là đột quỵ thiếu mão não cấp) là tình trạng đột quỵ do mạch máu não bị tắc nghẽn và/hoặc giảm lưu lượng máu não (thiếu máu não). Đây là một cấp cứu, cần có sự can thiệp y tế nhanh nhất để tái lưu thông lại dòng máu bị hẹp/tắc trong não. Nếu tình trạng thiếu máu này không được khắc phục hoặc kéo dài sẽ dẫn đến tình trạng các tế bào não thiếu oxy và glucose, dẫn đến tình trạng tổn thương không hồi phục của tế bào não, và bệnh nhân có thể tử vong hoặc để lại di chứng suốt đời.
Những nguyên nhân gây bệnh nhồi máu não bao gồm:
- Xơ vữa mạch máu lớn và trung bình (50%) do tăng lipid máu, tăng huyết áp, tiểu đường…
- Thuyên tắc từ tim: rung nhĩ, bệnh lý van tim, huyết khối nhĩ trái, viêm nội tâm mạc nhiễm trùng…
- Bóc tách động mạch, loạn sản sợi cơ, bệnh moyamoya, viêm mạch hệ Thần kinh trung ương…
- Bệnh mạch máu nhỏ: xơ vữa động mạch, nhiễm trùng (giang mai, lao, crytococcus), viêm mạch.
- Tình trạng tăng đông: thuốc ngừa thai, thai kỳ và hậu sản, hội chứng kháng phospholipid, bệnh hồng cầu hình liềm, ung thư, tăng đông di truyền,…
- Do thuốc: chất gây co mạch (chất gây nghiện), viêm mạch, loạn nhịp tim,…
Những dấu hiệu nhận biết đột quỵ cấp:
Liệt nửa người: tê yếu nửa người (tay và chân cùng bên), không phối hợp được các hoạt động tay chân và thân người
Méo miệng, liệt mặt, nói khó hoặc nói ngọng thậm chí không nói được, hoặc nói những câu vô nghĩa
Đau đầu: dữ dội, đột ngột mà không rõ nguyên nhân kèm theo các triệu chứng khác như hoa mắt, chóng mặt, đi lại loạng choạng, mắt mờ, tối sầm mặt mày,…
Rối loạn ý thức, suy giảm trí nhớ, lú lẫn, không thể nhận biết rõ xung quanh, có biểu hiện co giật, đại tiểu tiện không tự chủ hoặc rơi vào hôn mê đột ngột.
Có thể tóm tắt bằng bảng dưới đây:
Khi gặp bất kỳ triệu chứng nào trên đây, xin vui lòng đến ngày cơ sở y tế gần nhất có đơn vị hoặc trung tâm đột quỵ hoặc đến tại khoa Cấp cứu – Bệnh viện C Đà Nẵng, 122 Hải Phòng, quận Hải Châu, TP Đà Nẵng, số điện thoại: 0236.3821483.
Để được tư vấn, xin đến phòng khám của Trung tâm Đột quỵ – Bệnh viện C Đà Nẵng, 122 Hải Phòng, quận Hải Châu, TP Đà Nẵng. Hoặc xin liên hệ số điện thoại: 0236.3911397, 0903 578 678 (BS Trần Xuân Tín), 0985 844 504 (BS Trần Xuân Nghĩa).