LIỆT DÂY THẦN KINH VII NGOẠI BIÊN (LIỆT MẶT) – BỆNH THƯỜNG GẶP TẠI KHOA Y HỌC CỔ TRUYỀN
Liệt dây thần kinh VII ngoại biên – dân gian thường gọi liệt mặt – là tình trạng một bên mặt bị yếu hoặc liệt đột ngột. Người bệnh có thể méo miệng, khó nhắm kín mắt, khó cười, khó phồng má. Nguyên nhân chủ yếu là do dây thần kinh mặt bị viêm hoặc phù nề, khiến các cơ mặt không hoạt động bình thường. Nếu được phát hiện sớm và điều trị đúng cách, đa số bệnh nhân hồi phục tốt. Ở Bệnh viện C Đà Nẵng hàng năm tiếp nhận khoảng 50 bệnh nhân bị liệt mặt.
Các dấu hiệu nhận biết bệnh liệt mặt:
- Méo miệng, nước dễ trào ra ngoài khi ăn uống.
- Không nhắm kín mắt, mắt dễ khô hoặc chảy nước mắt sống.
- Giảm khả năng biểu cảm: khó cười, khó phồng má…
Bệnh thường khởi phát nhanh trong vài giờ, nhiều trường hợp xuất hiện sau nhiễm lạnh, gió lùa.
Tại Bệnh viện C Đà Nẵng, hướng điều trị tiêu chuẩn luôn là kết hợp y học hiện đại và y học cổ truyền, nhằm tối ưu hiệu quả phục hồi.
+ Điều trị theo y học hiện đại (Tây y)
- Thuốc giảm viêm giúp giảm phù nề dây thần kinh.
- Thuốc kháng virus nếu có nghi ngờ tác nhân virus.
- Chăm sóc mắt: nhỏ nước mắt nhân tạo, che mắt khi ngủ để tránh khô giác mạc.
- Hướng dẫn tập vận động cơ mặt.
+ Điều trị bằng y học cổ truyền (Đông y)
Các phương pháp y học cổ truyền đóng vai trò quan trọng và được áp dụng sớm sau giai đoạn cấp:
- Châm cứu: Kích thích trực tiếp các huyệt vị trên mặt và cơ thể, giúp tăng cường lưu thông máu, giúp dây thần kinh bị tổn thương hồi phục nhanh chóng..
- Cứu ngải: làm ấm vùng mặt, thông kinh lạc mạch, giảm viêm thần kinh.
- Xoa bóp bấm huyệt: Giúp cơ mặt được vận động, nâng cơ và lấy lại cảm giác.
- Thuốc thang: Giúp khu phong, trừ hàn, hoạt huyết, thông kinh hoạt lạc, hỗ trợ phục hồi từ bên trong.
Lưu ý quan trọng: các phương pháp Đông y không thay thế điều trị Tây y, nhưng phối hợp mang lại hiệu quả rõ rệt và hạn chế biến chứng. người bệnh cần giữ ấm, đặc biệt là vùng tai, cổ và mặt; bảo vệ mắt: Dùng băng dán hoặc kính khi ngủ nếu mắt không nhắm được.
Một trường hợp cụ thể: Bệnh nhân Lê Thị X., 68 tuổi. Sau khi đi lạnh ngoài đường về, bệnh nhân xuất hiện méo miệng sang phải, mắt trái nhắm không kín, chảy nước mắt sống, ăn uống đổ ra ngoài bên trái và không thổi hơi được.
Bệnh nhân được tiếp nhận và điều trị tại khoa Y học cổ truyền bằng châm cứu, điện châm, xoa bóp – bấm huyệt kết hợp chăm sóc mắt và hướng dẫn luyện tập cơ mặt. Sau 5 ngày điều trị, bệnh nhân cải thiện rõ: miệng đỡ méo sang phải, mắt trái nhắm kín hơn, việc ăn uống không còn bị đổ ra ngoài. Bệnh nhân được tiếp tục theo dõi và phục hồi chức năng nhằm đạt hiệu quả hồi phục tối ưu.
Trường hợp trên cho thấy hiệu quả rõ rệt của việc phối hợp điều trị và can thiệp y học cổ truyền sớm, đặc biệt với những bệnh nhân khởi phát sau nhiễm lạnh hoặc thay đổi thời tiết đột ngột.
BSCKI. Phạm Thị Mỹ Châu, Khoa Y học cổ truyền, Bệnh viện C Đà Nẵng